در دهم نوامبر ١٩٨٣ گروهی شش نفره از آزادیخواهان که خود را شورشی می‌نامیدند تدارک رفتن به کوه‌های جنوب شرقی مکزیک در منطقه چیاپاس را دیدند. پس از ده سال کار مخفی در میان روستاییان با بیش از سه هزار روستایی مسلح «ارتش زاپاتیستی آزایبخش ملی» EZLN را اعلام کردند.
هدف مبارزه ی آنها نه برای گرفتن قدرت و نه برای خودمختاری بلکه برای آزدای، برابرای، رفع تبعیض برای همه مکزیک است.
کتاب دربرگیرنده مطالب زیر است:
- سخنی کوتاه در پیشباز این کتاب
- حیثیت انسانی ستمدیدگان جهان و خروش آن در چیاپاس
- معرفی «20 و آتش و کلام»
- برخی قطعات برای پازل (مصاحبه با چند تن از شورشیان)
- ده سال مبارزه و مقاومت زاپاتیستی
- وقتی هست برای درخواست، وقتی دیگر برای مطالبه و وقتی دیگر برای اقدام
- ضمیمه: ششمین بیانیه از جنگل لاکندولا
در پایان بیانیه می خوانیم:
...«ما از بومیان، کارگران، دهقانان، معلمان، دانشجویان، زنان خانه دار، اهالی محلات، ملکان خرد، مغازه داران، خرد، شرکت های کوچک، بازنشستگان، اشخاص ناتوان از کار، مردان و زنان مذهبی، دانشمندان، هنرمندان، روشنفکران، جوانان، زنان، ساخوردگان، همجنس گرایان مرد و زن، پسران و دختران دعوت می کنیم که به صورت فردی یا جمعی در این کارزار ملی جهت بنای سیاست به نحوی دسگر، جهت تدوین برنامه ی مبارزه ی ملی و چپ ئ تدوین قانون اساسی جدید مستقیما با زاپاتیست ها مشارک و همکاری کنند...
این بود سخن ساده ی ما خطاب به دلهای شرافتمند انسان های ساده و فقیر که مقاومت می کنند، که علیع بیعدالتی در سراسر جهان سر به شورش برداشته اند. دموکراسی! آزادی! عدالت!. از کوهستان های جنوب شرقی مکزیک»
