روزگاری که گذشت

عبدالحسین صنعتی‌ زاده‌کرمانی (۱۲۷۴-۱۳۵۲ش) نویسنده‌ی شناخته شده داستان‌های تاریخی است و از او با عنوان پدر رمان تاریخیایراننام می برند. مهمترین اثر او «مجمع دیوانگان» است که نخستین اثر «آرمان‌شهر» ادبیات فارسی به شمار می‌رود.

عبدالحسین صنعتی‌زاده در سال ۱۲۷۴در کرمان به دنیا آمد. وی از سرگذشت خود در کتاب "روزگاری که گذشت‌" چنین سخن می‌گوید:

«از ایام طفولیت تا به سن سه سالگی آنچه به خاطر رنج و زحمت بسیاریبوده که در قنداق احساس می کردم. بیشتر اوقات دست‌ و پاها و سر و گردنم رابا دستمال‌ها و نوارهای زیاد بنوعی‌ که هیچ آزادی نداشتم بسته بودند. اتفاقاً عکاسی داود نام ارمنی که با پدرم دوستی داشت عکسی در سن شش ماهگیاز من برداشته که آن عکس یادگار ایامی است که در قنداق بسر می‌بردم ... سرتا پایم را دستمال‌پیچ کرده‌اند و خدا بهتر می‌داند که با نداشتن زبانچگونه این وضعیت را تحمل کرده‌ام. برای آنکه باسواد شوم و بتوانمقرآنبخوانم مرا در نزدیکی همان منزلی که سکونت داشتیم در نزد زن نانوائی کهمکتب‌خانه‌ای داشت گذاردند. من هم مانند سایر اطفال روی پوست پاره گوسفندیکه از منزل برده بودم نشستم و علم جزوی در جلو رویم گذاردند. از کلمات عربیو حروف ریز چیزی نمی‌فهمیدم و زبانم یارای خواندن ابجد، هوز، حطی نداشت. پس از روزهای متوالی رفتن به این خانه ابداً چیزی یاد نگرفتم و با آنکه کتکزیادی خوردم و از اشک چشمم تمام صفحات «عم جزو» تر می‌شد چیزی یاد نگرفتم. مکتب‌دار در ضمن چرخ‌ریسی به درس دادن شاگردان هم می‌پرداخت و شاگردان‌ همدر ضمن درس خواندن پشم‌های ملا‌ را که بایستی رشته شود با انگشتان خود ازهم باز می‌نمودند و این عمل را به زبان کرمانی انجام می دادند».