تاریخ سبئوس

سبئوساسقف مسیحی و تاریخ‌نگار ارمنی سده هفتم میلادی بود. تاریخی که او نگاشت از دوره مرزبانی ارمنستان -که در آن ارمنستان زیر نظر ایران ساسانی اداره می‌شد- تا چیرگی عرب‌ها بر ارمنستان در ۶۶۱میلادی را دربرمی‌گیرد.

این کتاب بر پایه‌ی ترجمه‌ی آر. دبلیو. تامسون و مقابله با نسخه‌ِی رابرت پتروسیا ترجمه شده است. در توضیحات ناشر آمده است: «در اهمیت تاریخ سبئوس باید گفت که نگارش این کتاب مقارن سال‌های خلافت معاویه (40 تا 60 ه.ق) پایان یافته است. این یعنی که تاریخ سبئوس قدیم‌ترین و نزدیک‌ترین منبع به رخدادهای دوره‌ی فروافتادن ساسانیان و وقایع پیش و پس از آن است. سبئوس خواننده را به زمانی می‌برد بسیار قدیم‌تر از منابع موجود تاریخی و باز مهم‌تر آنکه وی عمدتا از مشاهدات خود می‌گوید و فقط روایتگر روزگاران گذشته نیست. کتاب تاریخ منسوب به سبئوس به جمع خیلی اندک گاه‌شماری‌هایی تعلق دارد که در سده‌ی هفتم میلادی در عالم مسیحیت تألیف شده است. این کتاب مقارن آخرین سال‌های نخستین مرحله از فتوحات مسلمانان به رشته‌ی تحریر درآمده و آن زمانی بوده که پیشرفت‌های سهمگین عرب‌ها موقتا با وقفه روبه‌رو شده و بر همان اساس، امیدهایی در دل مسیحیان شکوفیده بود تا از خواب گران برخیزند و ای بسا که دیگر زمانه‌ی پیروزی‌های مسلمانان به سر آمده باشد.»

این کتاب برای اولین بار به زبان فارسی ترجمه شده است.