فضای نوین/ زمینۀ پیدایش

«نتيجه خشونت هاي سازمان يافته يي که در نيمه اول قرن 20 در اروپاي کانون تمدن غرب و نيز در اردوگاه سوسياليسم رخ داد، ظهور بحران ارزش هاي مدرنيته در نيمه دوم قرن بود. پس از 1968، فراروايت(2) هاي مشترکي که بنياد هاي نظري ليبراليسم و سوسياليسم را تشکيل مي دادند ديگر جهانشمول نبودند. فرهنگي که تمامي تکيۀ آن بر اين فرض بود که انسان موجودي است با هويتي يقيني و با منش و کنش خردمندانه و منسجم و قابل پيش بيني، صداي آمرانه خود را از دست داد و فضايي مرکززدايي شده و فاقد ارزش هاي جهانشمول، در متني از «نسبيت ارزشي» و عدم يقين درباره خوب و بد و درست و نادرست به جاي آن نشست و اين پرسش که ما چگونه موجودي هستيم و هويت انساني ما چيست، در پرده ابهام رها شد.

فيلسوفان موسوم به پست مدرن، اين شرايط جديد را بيان کردند. اما بيان آنها بحران نويني آفريد. اينک خود فلسفه بود که هويتش، موجوديتش و بالاتر از همه ضرورتش، به پرسش گذاشته شده بود. تعداد کتاب هاي چاپ شده در سه دهه اخير با موضوع يا محتواي «فلسفه چيست؟» در اين 25 قرن، بي سابقه است.

اتفاق عجيبي افتاده است؛ اتفاقي که تاکنون نظيري نداشته است. تمامي فرهنگ هاي قرون وسطي و نيز فرهنگ هاي مدرن، هميشه گرايش به مونيسم (يگانگي جوهري) داشتند و آن يگانگي به فلسفه هويت و موجوديت مي داد و ضرورت آن را توجيه مي کرد. اينک آن يگانگي به تعداد شيوه هاي زندگي تکثير شده و خود اين شيوه ها مدام در حال تکثيرند. کنکاش در عام ترين وجوه مشترک و بي زمان که هم ضرورت و هم موجوديت فلسفه را توجيه مي کردند، تبديل به کنکاش در شيوه هاي متکثر زندگي، وجوه خاص و نگاه شخصي شده است. اصلي ترين تعريف فلسفه باژگونه شده و فلسفه که هميشه سنگ بناي مشترکات و عموميت ها بود، اينک تخته بند چارديواري فضاي خصوصي شده است؛ فضاي خصوصي که از قرن 17 تاکنون، به فرمان فلسفه، به عنوان تبعيدگاه معين شده بود، اينک به مثابه تنها تجلي گاه فلسفه، گويا از نو کشف شده است.» (از متن کتاب)